Armata D-44

Dane techniczne

Armata dywizyjna wz. 1944 kalibru 85 mm została opracowana w latach 1943-44 w Zakładzie nr 9. „Uralmasz” w Swierdłowsku pod kierunkiem szefa Biura Konstrukcyjnego, F. F. Pietrowa. W latach 1955-1965 była produkowana również na radzieckiej licencji przez Hutę Stalową Wolę. Ogółem w latach 1945-1965 zostało łącznie wyprodukowanych 10 918 egzemplarzy armat D-44. Jej powstanie wynikało z doświadczeń wojennych, gdy okazało się, że dotychczasowe standardowe armaty czołgowe i przeciwpancerne kalibru 76,2 mm nie są w stanie skutecznie zwalczać niemieckich czołgów i dział samobieżnych. Po usunięciu usterek wykrytych podczas testów nowej armaty, przyjęto ją do uzbrojenia i rozpoczęto produkować w 1945 roku jako D-44, przeznaczając ją do zwalczania czołgów i innych pojazdów, siły żywej, umocnień polowych i punktów ogniowych przeciwnika z użyciem różnorodnej amunicji: odłamkowej, przeciwpancernej (ostro- i tępogłowicowej, podkalibrowej, kumulacyjnej) i blyskowo-dymnej.

Armata D-44 wykorzystywana była głównie na szczeblu dywizji lub pułku. Na uzbrojeniu jednostek Wojska Polskiego znalazła się 85 mm armata przeciwpancerna D-44, która została wprowadzona w 1955 roku. Trafiła na uzbrojenie pułków artylerii przeciwpancernej. Oprócz Armii Czerwonej, a następnie Armii Radzieckiej, nowa armata bardzo szybko znalazła się na uzbrojeniu wielu innych państw na świecie – należących do powstałego w 1955 roku tzw. Układu Warszawskiego oraz Komunistycznych Chin, gdzie występuje pod oznaczeniem Typ 54. Pojawiła się także w wielu krajach tzw. Trzeciego Świata na terytorium Azji i Afryki, zwłaszcza tych, które znalazły się pod silnym wpływem politycznym Związku Radzieckiego.

Armata D-44 składała się z trzech podzespołów głównych: lufy, zamka i podwozia. W skład podwozia wchodziły: urządzenie oporo-powrotne, kołyska, łoże górne i dolne, mechanizmy naprowadzania na cel, koła wraz z zawieszeniem oraz przyrządy celownicze. Armata posiadała długą, monoblokową lufę, o przewodzie bruzdowanym, która była zakończona dwukomorowym hamulcem wylotowym oraz nakręcaną z drugiej strony lufy nasadą zamkową z półautomatycznym zamkiem klinowym o pionowym ruchu klina oraz iglicą napinającą się podczas otwierania zamka. Obsługę działa oraz jego najważniejsze urządzenia były chronione przez tarcze z stali pancernej, wykonane z płyt walcowanych o grubości 4-5 mm. Sama tarcza składała się z czterech części: ze stałej tarczy górnej, odchylanej tarczy dolnej i dwóch przesuwnych tarcz znajdujących się nad lufą działa oraz pod lufą. Z prawej strony komory nabojowej znajdowała się dźwignia zwalniająca mechanizm spustowy (typu naciskowego) oraz wspornik z kątowników, służący do mocowania celowników: mechanicznego typu S-71 z kątomierzem działowym i optycznym OP-2-7. Dodatkowo w skład przyrządów celowniczych wchodził zestaw oświetlający Łucz-S71. W armacie wykorzystano koła pochodzące od samochodu ciężarowego GAZ-AA z oponami, które były wypełnione masą z gąbczastego kauczuku.